Który rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego wybrać?
Sposobów na ratowanie firmy jest wiele. Oprócz przybliżonego w poprzednim wpisie uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego, przedsiębiorcy mogą skorzystać z czterech innych rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych. Każdy z nich może być stosowany jedynie w konkretnych okolicznościach, zapewniając odmienną drogę osiągnięcia porozumienia z wierzycielami. Wybór odpowiedniego rodzaju postępowania może zaważyć na powodzeniu całego procesu restrukturyzacji. Zdecydowanie największą popularnością cieszą się przyspieszone postępowanie układowe i postępowanie sanacyjne. Pozostałe dwa rodzaje postępowań (postępowanie układowe, postępowanie o zatwierdzenie układu) są wykorzystywane znacznie rzadziej.
Przyspieszone postępowanie układowe
Przyspieszone postępowanie układowe umożliwia zawarcie układu z wierzycielami w stosunkowo krótkim czasie. W założeniu ten rodzaj postępowania ma trwać nie dłużej niż 3 miesiące. W pierwszej kolejności niewypłacalna firma składa do sądu wniosek o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego, do którego dołącza m.in. propozycje układowe. Następnie sąd wydaje postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego, wyznaczając sędziego-komisarza i nadzorcę sądowego. Nadzorca sądowy z jednej strony pomaga w procesie restrukturyzacji, z drugiej zaś strony kontroluje czynności przedsiębiorcy. Z kolei sędzia-komisarz niezwłocznie po otwarciu postępowania wyznacza termin zgromadzenia wierzycieli, na którym wierzyciele głosują nad propozycjami układowymi przekazanymi im przez nadzorcę. Układ zostaje przyjęty, jeżeli za układem opowie się większość wierzycieli, mających łącznie co najmniej dwie trzecie wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom.
W trakcie przyspieszonego postępowania układowego wobec niewypłacalnej firmy zasadniczo nie można prowadzić czynności egzekucyjnych. Wyjątkowo w dalszym ciągu mogą toczyć się postępowania wszczęte z inicjatywy wierzycieli zabezpieczonych. Ponadto, firma w kryzysie nie może spłacać zobowiązań objętych układem. Rozwiązania te pozwalają osiągnąć porozumienie z wierzycielami w warunkach ochrony przez czynnościami windykacyjnymi i egzekucyjnymi wierzycieli.
Postępowanie sanacyjne
Postępowanie sanacyjne umożliwia przeprowadzenie wielopłaszczyznowej, głębokiej restrukturyzacji firmy. Ten rodzaj postępowania może być wdrożony w sytuacji, gdy konieczne jest przeprowadzenie działań sanacyjnych, takich jak redukcja zatrudnienia, odstąpienie od niekorzystnych kontraktów czy sprzedaż niektórych składników majątku. Przy czym, sanacja oferuje szereg rozwiązań ułatwiających ich przeprowadzenie. Przykładowo redukcja zatrudnienia następuje na zasadach analogicznych jak w postępowaniu upadłościowym (brak ochrony trwałości stosunku pracy). Istnieje również możliwość odstąpienia od niekorzystnych umów, nawet gdy takie uprawnienie nie było przewidziane w tych umowach.
Postępowanie sanacyjne trwa dłużej niż przyspieszone postępowanie układowe (w założeniu około roku). Otwierając postępowanie sanacyjne, sąd wyznacza sędziego-komisarza i zarządcę. Zasadą jest pozbawienie firmy zarządu nad przedsiębiorstwem oraz powierzenie jego prowadzenia zarządcy. Zarządca wspólnie z niewypłacalną firmą opracowuje a następnie wdraża plan restrukturyzacyjny. Po realizacji części lub całości planu zwołuje się zgromadzenie wierzycieli, na którym wierzyciele głosują za lub przeciwko propozycjom układowym złożonym przez firmę.
Sanacja przewiduje najpełniejszą ochronę przed czynnościami egzekucyjnymi wierzycieli. Prowadzenie postępowań egzekucyjnych skierowanych do jakichkolwiek składników majątku dłużnika jest niedopuszczalne.
Pozostałe rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych
Postępowanie układowe stanowi wersję pośrednią pomiędzy przyspieszonym postępowaniem układowym a postępowaniem sanacyjnym. Postępowanie układowe prowadzi się, jeżeli niewypłacalna firma posiada znaczną ilość zobowiązań spornych (powyżej 15% ogólnej kwoty zobowiązań). W takiej sytuacji nie sposób skorzystać z uproszczonego modelu postępowania restrukturyzacyjnego. Przebieg postępowania jest zbliżony do tego w postępowaniu sanacyjnym. Nadzorca sądowy we współpracy z firmą opracowuje i wdraża plan restrukturyzacyjny. Po realizacji przynajmniej części nakreślonego planu odbywa się zgromadzenie wierzycieli, na którym wierzyciele opowiadają się za przyjęciem albo odrzuceniem propozycji układowych.
Postępowanie o zatwierdzenie układu jest najmniej sformalizowanym rodzajem postępowania restrukturyzacyjnego. W pierwszej kolejności niewypłacalny przedsiębiorca zawiera umowę z wybranym przez siebie doradcą restrukturyzacyjnym. Od tej pory doradca restrukturyzacyjny staje się nadzorcą układu, który w założeniu ma pomóc w osiągnięciu porozumienia z wierzycielami. Kolejnym krokiem jest przygotowanie propozycji układowych. W postępowaniu o zatwierdzenie układu dłużnik samodzielnie przedstawia a następnie zbiera karty do głosowania od wierzycieli. Jeżeli nadzorca układu stwierdzi przyjęcie układu, dłużnik wystąpi z wnioskiem o zatwierdzenie układu do Sądu.
Mankamentem tego rodzaju postępowania jest brak zapewnienia dłużnikowi jakiejkolwiek ochrony przed egzekucją. Trudniejsze niż w przypadku pozostałych rodzajów postępowań jest również uzyskanie większości warunkujących przyjęcie układu. W postępowaniu o zatwierdzenie układu dłużnik musi przekonać połowę wszystkich (a nie głosujących) wierzycieli posiadających co najmniej dwie trzecie sumy zobowiązań (a nie zobowiązań wierzycieli głosujących).
Wybór właściwego postępowania – podstawa skutecznej restrukturyzacji
Decyzja o wyborze konkretnego rodzaju postępowania restrukturyzacja musi być przemyślana. Niewypłacalna firma musi wziąć pod uwagę szereg okoliczności, w tym m.in. próg zobowiązań spornych, adekwatny do sytuacji zakres ochrony przed czynnościami windykacyjnymi i egzekucyjnymi a przede wszystkim to, jakie środki restrukturyzacyjne doprowadzą do poprawy jej sytuacji finansowej. Nieprawidłowy wybór postępowania może oznaczać, że mimo dobrych chęci przedsiębiorcy, postępowanie nie przyniesie zakładanych efektów. Dlatego warto przedyskutować tę decyzję z doradcą restrukturyzacyjnym.
Wojciech Rejewski
doradca restrukturyzacyjny
radca prawny
www.rejewscy.pl
